Pil Çeşitleri Nelerdir,mAh değeri ne işe yarar

Åžarj Aletini Nasıl Seçmeliyiz

Pillerin kullanımına bakıldığında ÅŸarj aletinin deÅŸarj özelliÄŸi olması tavsiye edilmiÅŸtir. Åžarj aletinin 3 saatten daha kısa sürede ÅŸarj etmemesi önerilmiÅŸtir(yeni nesil için). Bence eski tipler içinde geçerli olması gerekir, çünkü pili doldururken yüksek akım vereceÄŸi için pilin ve aletin ısınmasına dolaylı olarak her ikisininde kısa ömürlü olmasına sebep olacaktır. Åžarj aletini alırken kaç amper yükleme yaptığına bakın böylece pili kaç saatte dolduracağını hesaplayabilirsiniz. Mesela alacağınız aletde AA için 300 mA yazıyor, 2000 mA bir pili 300 mA ile yaklaşık 7 saatte dolduracaktır.

mAh DeÄŸeri Ne Ä°ÅŸe Yarar?

mAh, ingilizce “miliampere-hour (miliamper-saat)“ın kısaltmasıdır. Peki biri diÄŸerinin kısaltılmışı olan bu iki tabir ne anlama gelir?
Bir ÅŸarjlı pilin boÅŸalana kadar verebileceÄŸi enerji ölçüsü birimi.

Birim zamanda iletilen elektron sayısı ile bulunan elektirik akım birimidir. Cep telefonu pillerinde bu birimin yüksek olması, pilin daha uzun süre enerji saÄŸlayabileceÄŸi anlamına gelir.
mAh ya da miliampere-hour, pillerin tek seferde toplam ne kadar enerji depolayabildiÄŸini gösterir. O nedenle daha fazla mAh deÄŸerine sahip olan piller, daha büyük, ağır ve/veya kalın olurlar.

Pillerin boÅŸalma süreleri, yalnızca sahip oldukları mAh deÄŸerine baÄŸlı deÄŸildir. Bunu ÅŸöyle açıklayalım: ÖrneÄŸin 100 miliamper çeken bir cihaza 1500mAh bir pil takıldığında, pil 15 saatte boÅŸalır. Ancak 150 miliamper çeken bir cihaz, aynı pili 10 saatte boÅŸaltabilir. Aynı mantıkla 3000mAh’lık pil ilk cihazı 30 saat; ikinci cihazı 20 saat çalıştırabilecek kapasiteye sahiptir.

Pil ÇeÅŸitleri Nelerdir? 

Elektrik yükünü biriktiren ve kullanması gereken zamanda harcayan bir depo görevi gören elemanlar pillerdir.

Genelde piller, kullanıldıktan sonra atılan (Non-rechargeable) şarj edilemeyen ve tekrar şarj edilebilen (Rechargeable) piller olarak ikiye ayrılır.

Åžarj Edilemeyen Piller;

  • Çinko-karbon pil: Maliyeti düÅŸük – az enerji gerektiren uygulamalarda ve cep fenerleri, radyolar, vs gibi aletlerde kullanılır.
  • Çinko-klorid pil: Çinko–karbon pilden ömrü uzundur.
  • Alkalin pil nedir? Alkaline/manganez uzun ömürlü pillerdir. Alkaline pil daha çok güce gereksinim duyulan uygulamalarda kullanılır. Alkali – mangan radyolar, oyuncaklar, kameralar, vs aletlerde kullanılır.
  • GümüÅŸ-oksit pil: Kol saatleri, hesap makineleri, kameralar, iÅŸitme cihazında kullanılır.
  • (Lithium) Lityum pil nedir? Lithium pil dijital kameralarda kullanılır. Lityum pil bilgisayar saatlerinde kullanılır. Ömürleri oldukça uzun ama pahalı bir üründür.
  • Civa (Mercury) pil: Dijital saatlerde kullanılmaktadır.
  • Çinko-hava pil: Genellikle iÅŸitme cihazlarında kullanılır.
  • Isıl (Termal) pil: Yüksek sıcaklık depolar. Askeri uygulamalarda önem taşır.

Çapları yüksekliklerinden büyük olan pillere “düÄŸme pil” denir ve bunlar genel olarak ÅŸarj edilemezler.

Åžarj Edilebilir Pil;

  • KurÅŸun-asit pil: Alarm sistemleri, araçlar ve kesintisiz güce gereksinim duyulan yerlerde kullanılır.
  • Lityum – iyon pil: Lityum iyon pil (Li-ion pil) bir çeÅŸit yeniden doldurulabilir pil. ÇoÄŸunlukla elektronik araçlarda kullanılır. Ağırlıklarına-büyüklüklerine oranla verebildikleri yüksek enerji ile en iyi pil çeÅŸitlerinden biridir ve yaygın olarak kullanılmaktadır. Oldukça yaygın bir cinstir. Yüksek ÅŸarj yoÄŸunluÄŸu vardır. Cep telefonları, laptoplar , müzik çalar vb gibi taşınabilen dijital aletlerde kullanılmaktadır.
  • Lityum polimer pil: Lityum pillerin temel niteliklerini taşırlar. Farkı daha az ÅŸarj yoÄŸunluÄŸu olmasıdır. Bu pilin kimyası üreticinin gereksinimine göre kullanım yeri avantajı yaratabilmesidir. (Örnek; ultra –ince pil) Cep telefonları, akıllı kartlar, vs kullanılır.
  • Sodyum-sülfür (NaS) pil
  • Nikel-demir pil
  • Nikel metal hidrit (Ni-MH) pil (ni-mh pil) telsiz telefonlar, dijital kameralar, vs cihazlarda kullanılır.
  • Nikel-kadmiyum pil: Li-Ion ve Ni-MH pil türlerinin bütün uygulamalarında kullanılan pilin, uzun ÅŸarj adedine sahiptir (1500 defanın üstünde). Ama diÄŸer tiplere göre daha az enerji yoÄŸunluÄŸu vardır. Önceden kullanılan Ni-Cd piller eski teknolojide kullanılmakta olup, hafıza sorunlarına yol açmalarından dolayı yerini modern pillere bırakmaktadır. Kadmiyum içerdiÄŸi için kullanımı sınırlıdır. Kablosuz motorlu el aletleri, acil aydınlatma sistemleri, alarm cihazları, vs aletlerde kullanılır.
  • Sodyum-metal klorid pil
  • Nikel–çinko pil
  • ErimiÅŸ tuz pili

Volta Pili

Alexsander Volta‘nın 1800’de bulduÄŸu Volta pilinde elektrolit olarak sülfat asidinin suda eriÄŸiyi kullanılır. Elektronlar ise, bir bakır, bir çinko çubuktur. Çinko çubuk negatif (-) bakır çubuk ta pozitif (+) kutbu meydana getirmektedir. Hiçbir elektrik devresine baÄŸlı olmayan bir volta pilinin iki ucu arasındaki potansiyel farkı 1 volttur. Devre tamamlandığında 1 voltluk gerilimin hızla düÅŸtüÄŸü görülür. Zira çinko, iyon salar ve hızla erir. Bu iyonlar SO4(sülfat)’la birleÅŸerek ZnSO4 (çinko sülfat karışımı)’ü meydana getirirler.

Bu arada hidrojen gazı da bakır çubuk etrafında kaçak hava kabarcıkları biçiminde yükselirler. Akım devam ettiÄŸi sürece gerilim farkı azalır. Azalma sonucu öyle bir an gelir ki devreden akım geçmez. Eriyik içindeki hidrojen bakır çubuÄŸu kaplar. Elektrolit, artık bakır çubuÄŸun çeperine dokunamaz duruma gelmiÅŸtir. Kutupların yeni hidrojen ile kaplanan bakır çubuÄŸun üzeri temizlenirse ve yeniden eriyik içine batırılırsa, akım geçmeyi sürdürür. Bunu iki türlü yapılabilir. Biri zımpara kağıdı ile bakırın üzerindeki hidrojen tabakası kazınır. DiÄŸeri ise bakır çubuk ateÅŸe tutularak hidrojen kaplı tabaka yakılır. En basit ve ilk elektrik pili olan volta pili pratik olmadığı için günümüzde kullanılmaz.

Volta pil nasıl yapılır?

Volta pili yapmak için sülfürik asitten 100 cm² alınız. DiÄŸer taraftan 900 cm küp saf su alınız. Önce cam kabın içerisine saf suyu dökünüz. Üzerine yavaÅŸ yavaÅŸ sülfürik asidi dikkatlice dökünüz. Bir cam çubukla karıştırınız. Hazırlanan asitli su (elektrolit) içerisine bir bakır çubuk, bir de çinko çubuk daldırınız. Yaptığınız bu basit düzenek bir volta pilidir.

Daniel Pili

Ortadan gözenekli bir bölümle ikiye bölünmüÅŸ bir kap alalım. Kabın birinci bölümüne çinko sülfat (ZnSO4) ’ün suda eritilmiÅŸini, öbürüne de (bakır sülfat) CuSO4’ün sudaki eriyiÄŸini koyalım. ZnSO4’ün bulunduÄŸu yere bir çinko çubuk, diÄŸerinede bakır bir çubuk batıralım. Böylece daniel pili yapılmış olur. Esasen kimyasal tepkimeye göz önüne alarak ÅŸu sonuca varabiliriz. Pozitif elektrik yüklü çinko iyonlarının, bakır çubuÄŸu kaplayıp, kutuplaÅŸma oluÅŸturması gerekir. Oysa böyle bir olay oluÅŸmaz. Pozitif (artı) yüklü çinko iyonları bakır çubuÄŸa doÄŸru giderken, gözenekli kabı geçince çinko çubuÄŸa doÄŸru negatif elektrik yüklü (SO4) sülfat iyonlarıyla karşılaşırlar. Bu karşılaÅŸma sonunda bir tepkime meydana gelir.

volta pili

Ä°kinci kaptaki Cu+SO4’deki pozitif elektrik yüklü iyonlar pozitif kutbu, yani bakır çubuÄŸa doÄŸru giderlerken orada birikirler. Burada biriken bakır iyonları sonra elektrik yüklerini sıfırlar. DiÄŸer kapta bulunan elektrik yükü SO4 iyonlarıysa negatif kutba, yani çinko çubuÄŸa giderek çinkoyu eritmeye baÅŸlar. Bu sırada elektron verirler. Sonuç olarak bir kimyasal tepkime olur.

Anlattıklarımızı kısaca özetlersek; çinko çubuÄŸun eridiÄŸi ve bakır çubuk üzerinde de bir bakır tabakası meydana getirir. Aynı cins maddeyle kaplandığı için pozitif kutuplanma olmadığı görülür. Bu pillerin gerilim farkı deÄŸiÅŸmez. Bu sebeple bu piller hala kullanılmaktadır.

Leclanche Pili

Leclanche pilde elektrolit olarak niÅŸadırın sudaki eriyiÄŸi kullanılır. Pozitif kutup olarak kömür, negatif kutup olarak da çinko kullanılır. Leclanche pilinin çalışma prensibini bir deneyle daha iyi anlatabilmek mümkündür.

BoÅŸ bir kap içerisine su koyup, suda amonyum klorürü (niÅŸadır) eritelim. Eriyik içerisine bir çinko, bir de kömür iki tane çubuk batıralım. Bu iki tane çubuÄŸu bir iletken ile birleÅŸtirelim. Pozitif yüklü NH4 (amonyum) kömür çubuk üzerini kaplar ve kutuplaÅŸmaya yol açar. Leclanche  pilinde bu kutuplaÅŸmayı önlemek için mangandioksit kullanılır. Gözenekli bir kap içerisine konulan mangandioksite çarptıkları zaman yanarlar. DiÄŸer taraftan klor iyonları çinko çubuÄŸa, yani negatif kutba doÄŸru giderler. Burada ZnCl2’ye dönüÅŸür.

Pilden akım geçtiÄŸi süre içerisinde kömür çubuÄŸu kaplayan mangandioksit azalır. Bu durumda pilden akım geçmeye baÅŸlar.  Leclanche pilleri devamlı elektrik akımı elde edilmeyen ortamlarda kullanılır. Zira mangandioksit bitmesi ve kömür çubuÄŸun kutuplaÅŸması akımın kesilmesini ve kömür çubuÄŸun kutuplaÅŸmasını saÄŸlar. Ama bir süre sonra kutuplaÅŸma sürer. Sürekli elektrik akımının elde edilmesini gerektirmeyen yerler için leclanche pili ideal bir pildir. Bu piller bitince, tekrar ÅŸarj edilemez, yani doldurulamazlar.

Kuru Pil

Silindir ÅŸeklinde bir çinko kap alalım.  Kap içine suda eritilmiÅŸ niÅŸadırı (amonyum klorürü) jelatin ile karıştırıp, yoÄŸun bir durumda getirip koyalım. Sonra içerisine mangandioksitle kaplanmışbir kömür çubuk yerleÅŸtirelim. Devreyi tamamladığımızda günümüzde kullanılan kuru pil yapılmıştır.

Çalışma prensibi leclanche pilinde olduÄŸu gibidir. Sadece sıvı elektrolit yerine daha koyulaÅŸtırılmış ve katı duruma getirilmiÅŸ elektrolit kullanılmıştır. Bu sebeple taşınması açısından kolaylık saÄŸlanmıştır.

Kuru piller, içerisinde bulunan kimyasal enerji bittiÄŸi zaman ÅŸarj edilemeyen pillerdir. Kuru pillerin kullanıldığı yerler; alarm cihazlarında, transistörlüradyolarda, cep fenerlerinde kuru pil kullanılmaktadır.

Kuru Pil Hakkındaki Bilgiler

Pil devrede nedir?

  • Pil, enerjili elektronların atomlara çarpmasını ve atomdan atoma enerji aktarılmasını saÄŸlar.
  • Pil, iki nokta arasında potansiyel fark meydana getiren araçtır.

Yapılması Gerekenler

  • Kısa devre pili hemen bitirir. Meydana gelen hidrojen patlamaya sebep olur. Pil aniden ısınır.
  • Pil asitli bir cihazdır. Asit parçalayıcıdır. Bu sebeple dikkat bir ÅŸekilde oynanması tehlikelidir. EÄŸer bir yere asit deÄŸerse, önce asit deÄŸen yeri kurulamalı, sonra soÄŸuk su ve sabunla iyice yıkanmalıdır.

Pil Nerelerde Kullanılır?

Piller küçük ve taşınması kolay olduÄŸu için, saat, kumanda aletleri, oyuncak araba, fotoÄŸraf makineleri, radyo, hesap makinesi, cep telefonu, traÅŸ makinesi, laptop, el fenerlerinde kalem pil gibi farklı boy ve büyüklüklerde piller kullanılır. Bu pillerden ÅŸarjlı pil deÅŸarj olunca pil ÅŸarj cihazı ile tekrar doldurulur.

KutuplaÅŸma Nedir?

Bir pilin artı ucunun iyonlarının sıvıda ilerleyerek diÄŸer ucu kaplamasına kutuplaÅŸma denir. Zira, artı uç eksiyi, eksi uç ise artıyı çeker. Böylece bir uç iÅŸe yaramaz duruma gelir ve devre kilitlenir. Pillerde mutlaka kutuplaÅŸma olur. Ancak, bunu geciktirmek önemlidir.

DiÄŸer Üreteçler

Akü 

Aküler elektrik akımını depolayan ve uzun süre kullanımını saÄŸlayan cihazdır. Akülerin prensibi de, kutuplaÅŸan volta pilinin hemen hemen aynısıdır. Zira akü kutupları da belli bir süre sonra kutuplaşır ve elektrik akımı vermez. Aküye, kutuplaÅŸması uzun süren piller adı da verilir. Aküler içlerinde bulunan elektrolit ve elektrotlar açısından kutuplaÅŸması çok uzun süren maddelerden seçilir. Akülerin kutupları belli bir süre sonra kutuplaşır. Buna akü boÅŸaldı denir. Akünün boÅŸalmasının giderilmesine de, akünün doldurulması denir. 

Birkaç pilin bir araya gelmesi ile meydana getirdikleri pil gruplarına batarya denir. 1960 yılından önce lambalı radyo alıcılarında kullanılıyordu. Günümüzde laptoplar da yaygın bir ÅŸekilde batarya kullanılıyor. Ä°lk çıkan telefonlarda üç hücreli bataryalar kullanılıyordu. Åžimdi ise bütün cep telefonlarında tek hücreli lityum iyon piller kullanılıyor. Alışkanlıktan dolayı hala batarya denilmektedir.

Jeneratör

Büyük yerlerde elektrik üreten büyük araçlardır. Jeneratörler elektrikler kesildiÄŸi zaman devreye giren büyük piller ÅŸeklinde de olabilir.

Pil firmaları tarafından imal edilen piyasadaki pil markaları; panasonic, duracell, sony, philips, maxvell, kodak, varta, energizer vb gibi. Pil fiyatları markasına, voltajına, akımına göre deÄŸiÅŸir.

Ahmet Ayyıldız Kimdir?

Yorumlar (7)

  1. Gökhan Gemici

    Emeğinize sağlık öz bir açıklama olmuş. İstediğimi ve fazlasını buldum. Teşekkürler

  2. Mehmet can

    Laptap batarya pillerini şarjlı matkapların pilleri ile değiştirince neden güçsüz çalışıyor

  3. Fatih özen

    Merhabalar . Ben elektronik sigara kullanıcısıyım 18650 türünde pil kullanıyorum . Aklıma takılan durum olası bir patlama vakasında 1500 mah ilk bir pilin 2500 2800 mah lik pile göre çok daha az zarar vereceği düşüncesindeyim bu yüzden 1500 lük pil almayı düşünüyorum sizce olası patlama durumunda vereceği zararda düşündüğüm gibi bir fark olur mu

  4. Taha enes MELEK

    Verdiğiniz bilgiler için teşekkürler.Ben küçük çaplı bir tekne projesi yapmak istiyorum yaklaşık olarak 18v vermem gerekiyor.Ve uzun ömürlü olmalı bana yardumcı olabilirseniz sevinirim

  5. Misafir

    Açıklamalarınız için ilk yazı yazan ve bununla teşekkür etmek isteyen tek kişi olmam, halkımız adına üzücü. Elinize, emeğinize sağlık.

  6. Ali Bak

    TEÅžEKKÃœRLER........

  7. AHMET AYYILDIZ

    Rica Ederim